THÔNG CÁO BÁO CHÍ

Hội thảo: "Năng lượng tái tạo: Xu thế tất yếu và giải pháp thúc đẩy phát triển trong tương lai"

TPHCM, ngày 25 tháng 8 năm 2023

***

Sáng ngày 25 tháng 8 năm 2023, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) phối hợp cùng tổ chức Viện Nghiên cứu phát triển, Trung tâm Hỗ trợ hội nhập quốc tế Thành phố Hồ Chí Minh (CIIS) Hội thảo "Năng lượng tái tạo: Xu thế tất yếu và giải pháp thúc đẩy phát triển trong tương lai". Hội thảo đã thu hút sự tham dự của hơn 100 đại biểu đến từ các Sở, ban, ngành Thành phố; các Hiệp hội doanh nghiệp trong nước, Hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài; cộng đồng doanh nghiệp, các chuyên gia trong khối ngành năng lượng và đầu tư cùng nhiều các cơ quan thông tấn báo chí.

Mở đầu hội thảo, Ông Châu Việt Bắc – Phó Tổng Thư ký Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) đã có bài phát biểu khai mạc. Tại đây, ông Châu Việt Bắc nhấn mạnh tầm quan trọng của phát triển năng lượng tái tạo (NLTT) đối với Việt Nam nói chung và Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng. Theo đó, Việt Nam có tiềm năng đặc biệt lớn về các nguồn NLTT như: thủy điện, điện gió, điện mặt trời, điện sinh khối. Với điều kiện tự nhiên thuận lợi và xu thế xanh hóa quá trình sản xuất trên thế giới, khu vực phía Nam trong đó có Thành phố Hồ Chí Minh được đánh giá cao với nhiều lợi thế và động lực để đầu tư vào phát triển NLTT. Tuy nhiên, những thành tựu và tiến bộ đạt được chưa đủ để ngành năng lượng vượt qua tình trạng phát triển không mấy đột phá. Điều này đặt ra yêu cầu cho Việt Nam nói chung và khu vực phía Nam, đặc biệt là Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng cần tiếp tục đưa ra các chính sách và sửa đổi một số luật sao cho phù hợp với thực tế nhằm thu hút các nguồn lực để phát triển năng lượng theo hướng đảm bảo an ninh năng lượng, phát triển NLTT.

Tiếp nối chương trình, Ông Phạm Bình An - Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển Thành phố Hồ Chí Minh phát biểu chào mừng Hội thảo và trình bày tham luận với chủ đề chuyển biến bối cảnh kinh tế và yêu cầu về phát triển NLTT. Ông An cho biết, những biến động về địa chính trị của dầu mỏ và khí đốt trên thế giới đã thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ về năng lượng tái tạo. Bởi lẽ, sự phụ thuộc vào nguồn năng lượng hóa thạch đang ngày càng khan hiếm không chỉ đẩy giá năng lượng tăng cao, khiến cho giá cả của hàng hóa khác cũng vì thế leo thang mà về lâu dài còn gây ra nhiều hệ lụy đến môi trường và sức khỏe con người. Tại Thành phố Hồ Chính Minh, năng lượng tái tạo đang trở thành một phần quan trọng của chiến lược phát triển năng lượng và bảo vệ môi trường. Chính quyền Thành phố đã đưa ra nhiều chính sách khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo, đáng chú ý là Thành phố đang triển khai Đề án Đô thị thông minh trong đó năng lượng tái tạo và tiết kiệm năng lượng là một phần quan trọng. Thành phố đã triển khai nhiều dự án liên quan đến năng lượng tái tạo như hệ thống đèn đường LED tiết kiệm năng lượng, điện mặt trời trên các tòa nhà công cộng và các công trình tiết kiệm năng lượng. Bên cạnh các tiềm năng tự nhiên nhằm phát triển năng lượng tái tạo và tiềm lực xã hội trên địa bàn Thành phố, Nghị quyết số 98/2023/QH15 được Quốc hội thông qua với nhiều cơ chế đặc thù được kỳ vọng mang lại nhiều cơ hội, thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng - tăng dần việc cung cấp năng lượng xanh và tiến đến thay thế các nguồn năng lượng dựa vào hóa thạch dựa trên điều kiện và tiềm năng của Thành phố.

Ông An cũng cho biết thêm, Việt Nam đã tham gia và ký kết nhiều Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) với nhiều quốc gia và khu vực trên thế giới, và trong một số các FTA này, có những quy định và cam kết liên quan đến năng lượng tái tạo như Quy định về giảm thuế nhập khẩu cho sản phẩm và thiết bị năng lượng tái tạo trong CPTPP; Quy định về các rào cản phi thuế quan đối với thương mại và đầu tư trong sản xuất năng lượng tái tạo trong EVFTA. Chính vì thế, phát triển NLTT, năng lượng sạch ở Việt Nam là vấn đề cần lưu tâm, mang tính quyết định cho tương lai phát triển cho nhiều ngành kinh tế.

Tiếp tục Hội thảo, ông Nguyễn Anh Sơn – Vụ trưởng Vụ pháp chế, Bộ Công Thương đã đem đến bức tranh về hành lang pháp lý trong triển khai các dự án năng lượng tái tạo. Trong những năm gần đây, Nhà nước đã ban hành các chính sách để thu hút nhà đầu tư phát triển các nguồn NLTT. Cụ thể, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 55- NQ/TW ngày 11/2/2020 về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Chính phủ đã có Nghị quyết số 140/NQ-CP ngày 2/10/2020 ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 55, trong đó giao nhiệm vụ Bộ Công thương chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan nghiên cứu xây dựng Luật Năng lượng tái tạo, thực hiện trong giai đoạn 2021 – 2025. Các văn bản này cùng với nhiều văn bản quy phạm pháp luật liên quan khác đang là bệ đỡ tốt cho việc mở rộng, hoàn thiện khung pháp lý liên quan đến lĩnh vực năng lượng nói chung và năng lượng tái tạo nói riêng. Với sự phát triển ngày càng nhanh chóng của năng lượng tái tạo, theo ông Sơn, khung pháp lý điều chỉnh các dự án này cũng cần thiết phải hoàn thiện đầy đủ và nhanh chóng hơn để thuận lợi hóa cho quá trình triển khai của doanh nghiệp, hạn chế rủi ro, thiệt hại phát sinh. Đối với TP. Hồ Chí Minh, ông Sơn cũng kiến nghị, lãnh đạo TP. Hồ Chí Minh cần nghiên cứu và đánh giá sát sao thực tiễn tiến độ, vướng mắc triển khai dự án NLTT, từ đó đóng góp thêm nguyên liệu để hoàn thiện khung chính sách phát triển lĩnh vực NLTT quốc gia. Việc thúc đẩy hoàn thiện các luật liên quan đến ngành năng lượng sẽ tạo cơ sở vận hành kiểm soát hiệu quả thị trường mua bán điện nói chung và từ các dự án NLTT nói riêng, đóng góp hiệu quả vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội bền vững của đất nước.

Chia sẻ từ góc độ đại diện doanh nghiệp, ông Nguyễn Hồng Hải – Phó Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam đã có các chia sẻ về tiềm năng của nguồn năng lượng tái tạo và đề xuất từ doanh nghiệp đối với sự phát triển của nhóm năng lượng này. Ông Hải cho biết, năng lượng có vai trò rất quan trọng cho tăng trưởng kinh tế, các nỗ lực phát triển bền vững tổng thể của quốc gia không thể tách rời sự phát triển bền vững của ngành năng lượng. Tuy vậy, thực tế cho thấy, việc phát triển năng lượng tái tạo đang gặp nhiều vướng mắc do khung pháp lý còn nhiều hạn chế, tồn tại nhiều thiếu sót. Các khó khăn này liên quan đến việc thiếu các quy chuẩn, tiêu chuẩn áp dụng cho các công nghệ năng lượng tái tạo, việc sử dụng đất triển khai các dự án năng lượng còn nhiều đặc thù, chưa kể còn nhiều vướng mắc khác về mặt kỹ thuật, thu xếp tài chính. Từ việc phân tích các thách thức, đại diện Hiệp hội Năng lượng Việt Nam đã đề xuất một số giải pháp tháo gỡ, thúc đẩy việc phát triển năng lượng tái tạo. Theo đó, ông Hải cho rằng, các cơ quan nhà nước cần đưa ra các định hướng, chính sách thông thoáng hơn, đầu đủ hơn để tạo môi trường đầu tư ổn định đối với nguồn năng lượng tái tạo. Không chỉ vậy cần có giải pháp và cơ chế phù hợp hơn trong việc phát triển các dự án năng lượng tái tạo và hạn chế ảnh hưởng của các dự án năng lượng tái tạo biến đổi (điện gió, điện mặt trời).

Sau phần chia sẻ từ đại diện Hiệp hội năng lượng Việt Nam, LS. Nguyễn Trung Nam – Luật sư sáng lập EP Legal, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) cũng đưa ra một số ý kiến, giải pháp nhằm triển khai hiệu quả các dự án NLTT dưới góc độ pháp lý và kinh nghiệm quốc tế. Ông Nam nhận thấy, những tranh chấp về năng lượng tái tạo có thể phát sinh ở cả giai đoạn xây dựng và giai đoạn vận hành, có điểm chung là đều rất phức tạp và liên quan đến nhiều bên do sự đặc thù về trị giá và yếu tố chuyên môn. Hơn nữa, hầu hết các tranh chấp liên quan đến dự án NLTT đều có yếu tố nước ngoài, có thể xảy ra không chỉ giữa những nhà đầu tư với nhau mà còn có thể phát sinh giữa nhà đầu tư và Chính phủ. Chính bởi vậy, lựa chọn phương thức giải quyết phù hợp là một trong những điểm mà doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng. Ông Nam cho biết, trên thế giới, tỉ lệ tranh chấp trong ngành NLTT được giải quyết tại Trọng tài đang ngày một tăng lên, chứng minh sự ưu việt và phù hợp của loại hình này trong các dự án mang tính quốc tế và có giá trị lớn. LS. Nguyễn Nam Trung khuyến khích nhà đầu tư tiếp tục lựa chọn phương thức này do tính quốc tế, nhanh chóng, hiệu quả mà nó mang lại.

Sau phần tham luận của các diễn giả, Hội thảo bước vào phần thảo luận và giải đáp thắc mắc với sự điều phối của LS. Hoàng Nguyễn Hạ Quyên – Luật sư điều hành Công ty Luật TNHH LNT & Partners, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC), Hòa giải viên Trung tâm Hòa giải Việt Nam (VMC) cùng sự tham gia của các chuyên gia và đại biểu tham dự. Tại đây, các vấn đề được nêu ra trong phần tham luận được tổng hợp và bàn luận chuyên sâu.

Từ Trái qua : Mr Yên - Mr Hồng Hải - Ms Hạ Quyên - Mr Sơn - Mr Trung Nam

*Sự kiện nói trên thuộc khuôn khổ Chuỗi sự kiện về quản trị pháp lý doanh nghiệp 2023 (Legal Management Series 2023 – LMS 2023) do VIAC phối hợp cùng các đối tác tổ chức gồm 13 hoạt động, diễn ra từ ngày 01/7/2023 đến ngày 07/9/2023 tại TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh thành khu vực phía Nam.